Filloa: un doce de orixe galega?

A pesar de ser un símbolo da identidade gastronómica deste país, esta sobremesa non é exclusiva de Galicia

Filloas sen recheo

Filloa: substantivo feminino. 1.Doce para a sobremesa que se fai con ovos, leite ou auga e fariña todo mesturado formando un amoado que se frite nunha filloeira, e ao que se lle pode engadir logo azucre, mel etc. Comemos filloas polo Entroido. 2.Masa que se fai con ovos, leite ou auga, fariña e sangue do porco, todo mesturado formando un amoado que se frite nunha filloeira. Pola mata sempre fan filloas. 3.Masa feita con fariña, auga, caldo ou leite e ovos, que se frite nunha filloeira e se toma con carne. Tomaron filloas co cocido.

As orixes deste prato non están claras. Hai historiadores que din que comezou na época romana, pero a palabra ten unha orixe grega polo que é probable que xa viran de antes, e a forma de cociñalas sobre pedra incluso invita a pensar nos celtas. Pero a marxe destas teorías a primeira referencia que se coñece delas, ou dun produto moi semellante que tamén recorda ao crep, atópase nun foro de San Pedro das Rochas en 1229 según conta no seu libro Yantares Gallegos, o historiador da USC Xavier Castro.

Hai quen pensaba que a filloa era exclusiva de Galicia pero isto non parece lóxico sendo ben coñecidas as galletes e crepes da Bretaña francesa, os pancaques arxentinos ou uruguaios, os pancakes ingleses, ou ben os pfankuchen xermanos, e incluso as hojuelas de Castela. As filloas facíanse nunha tixola de ferro posta sobre a lareira, tamén en pedras, ou sobre lousa disposta a propósito, ademáis de sobre placas de ferro, ou filloeiros dos que xa hai constancia no século XIX.

Un home facendo filloas nun filloeiro

Un home facendo filloas nun filloeiro

Hai ata catorce receitas diferentes para facer unha filloa e infinidade de variantes deste prato que é dos máis valorados de Galicia e dos que se considera que mellor representan a súa identidade gastronómica.

Existen denominacións diversas xa que na provincia de Lugo recibe o nome de freixó e incluso a RAG acepta este termo como sinónimo de filloa. No Courel as coñecen co nome de feixó. En San Pedro de A Ramallosa, e en xeral en todo o Val Miñor chamanlle marrucho. En Valdeorras é afilloa, en Asturias, frisuelo. É un prato típico da estación invernal, e específicamente da época do Entroido. Tamén parece que eran típicas das datas do Nadal na Idade Media, e sobre todo comida especial do día da matanza do porco por San Martiño (arredor do 11 de novembro).

É un prato que en Galicia recibe diversos nomes como freixó, feixó, marrucho ou afilloa

As filloas adoitan comerse quentes, aínda que non falta quen as prefire frías. Tamén coñecidas como o pan das festas,son normalmente unha sobremesa combinadas con mel, e posteriormente con sucre, pero tamén é un prato salgado que está asociado as celebracións. Nas casas campesiñas era considerado hai séculos como un pan de luxo. Castelao cando residiu en New York no seu periplo exiliado di que adoitaba ir a un restaurante chinés no que que lle servían unha especie de filloas acompañando a comida que lle recordaba aos cocidos que tomaba en Galicia.

Álvaro Cunqueiro sinalaba sobre elas a importancia de que queden delgadas e finas. “O quid das filloas consiste na súa finura, nesa delgadeza de encaixe de Camariñas ou de Valenciennes”. Para isto o máis importante din que é saber como lle dar a volta no momento xusto. A técnica fala de que hai que levantar un dos bordes coa punta dun coitelo e collela logo cos dedos para darlle a volta.

Temos festa da filloa na parroquia de Lestedo (Boqueixón) e tamén en A Baña onde ten lugar a festa da filloa da pedra.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *