Hai un dito que reza: “aínda que a mona vista de seda, mona queda”. É o que sucede coas galletas. Tendo en conta que entre os seus ingredientes principais están o azucre, o aceite/graxa e o sal, como é posible que hai un tempo se dixese que as galletas eran saudables?
De heroínas a vilás
Unha perspectiva social e temporal pódenos facer pensar que, en nutrición, non hai quen se aclare. Se hai apenas unhas décadas as galletas postulábanse como unha boa maneira de introducir os cereais aos bebés, por que agora se fala tan mal delas?
É certo que ao longo dos anos houbo cambios nas recomendacións nutricionais. Isto débese a que a nutrición é unha ciencia e, como tal, ditas pautas baséanse no coñecemento que se ten ata o momento. Por esta razón é especialmente importante elixir ben onde nos informamos para estar actualizados.
Tamén hai que considerar que os alimentos son parte dunha alimentación global, e esta cambiou moito nas últimas décadas. Por iso hai que reaxustar as recomendacións sobre os produtos, xa sexan os de sempre ou os novos. Non é unha tarefa sinxela.
Só 4 galletas de 640 son recomendables
Con este propósito, hai xa máis de dez anos que puxemos en marcha o proxecto BADALI na Universidade Miguel Hernández. Trátase dunha base de datos na que valoramos os alimentos desde o punto de vista nutricional.
BADALI medrou cos anos, e nestes momentos recolle máis de 10.000 produtos á venda no mercado. Tamén está incluída unha importante colección de galletas, tanto de marcas brancas como de firmas comerciais moi coñecidas.
Con toda esta cantidade de datos, podemos dicir que só catro das 640 galletas recompiladas en BADALI pódense considerar recomendables. Por que? Porque teñen cantidades moderadas de azucre, graxa, graxa saturada, sal e, ademais, non levan edulcorantes.
Reclamos enganosos
Se volvemos ao refrán co que abriamos este artigo, é interesante botar unha ollada á “seda” coa que “visten” as galletas. E é que, de entre os centos de opcións á venda, como consegue un fabricante convencer o consumidor para elixir a súa?
A presenza de debuxos de personaxes infantís é a forma de reclamar a atención dos máis pequenos da casa. Cando hai un tempo analizamos preto de 100 galletas deste tipo, démonos conta de que, tristemente e en contra do que criamos, o feito de estar destinadas a nenos non era motivo suficiente para cambiar a súa formulación e mellorar a súa calidade nutricional.
Outra das estratexias para chamar a atención dos consumidores é destacar algún nutriente que ten ou non ese produto concreto. As chamadas declaracións nutricionais son perfectamente legais e utilízanse nunha de cada tres galletas. A súa presenza aumenta as posibilidades de que o produto acabe no carro da compra.
Nas galletas, o máis habitual é destacar a fibra (faino unha de cada cinco). Porque, normalmente, o alimento que nos ocupa elabórase con fariñas refinadas, que teñen menos fibra, vitaminas e minerais que as integrais.
A fibra é un nutriente moi coñecido polas súas bondades, especialmente entre a poboación feminina. Por esta razón, nalgunhas galletas utilízase cereal integral ou fibra. Isto anúnciano en grande no envase e, de paso, parecen que son máis sas.
Pero a realidade é outra: só una das galletas que destaca este nutriente se pode considerar saudable.
Tampouco o son as que anuncian vitaminas e minerais engadidos (unha de cada dez). Más da metade van dirixidas á poboación infantil, probablemente nun intento de convencer os pais de que son máis saudables ao levar estes nutrientes.
Sen azucre ou “bio”: etiquetas cuestionables
Outro reclamo que se utiliza nunha de cada dez galletas é que teñen menos azucre ou carecen deste nutriente, ou ben que non inclúen azucres engadidos. Con todo, só o 10% destes produtos non son doces, mentres que o resto leva edulcorantes, que tampouco son unha boa opción.
Tamén hai fabricantes que apostan polo ecolóxico (“bio”). Desde o punto de vista nutricional, non se pode dicir que os alimentos procesados bio sexan saudables, e as galletas non constitúen unha excepción. Das 161 galletas bio que analizamos, só catro aproban o exame (precisamente as catro mencionadas nun parágrafo anterior). Ao resto sóbranlles, sobre todo, azucre ou graxas saturadas.
A conclusión é que, por moitas voltas que lles deamos e moi bonitas que nolas presenten, as galletas non forman parte dunha alimentación saudable. Con todo, se as imos a comer igualmente, debémonos fixar nos seus nutrientes e ingredientes: é preferible elixir aquelas con menos azucre, graxa ou sal e sen edulcorantes.
*Ana Belén Ropero Lara é profesora titular de Nutrición e Bromatoloxía – Directora do proxecto BADALI, web de Nutrición, no Instituto de Bioenxeñaría da Universidade Miguel Hernández. Marta Beltrá García-Calvo é profesora de Nutrición e Bromatoloxía, e colaborador do proxecto BADALI, no Instituto de Bioenxeñaría da Universidade Miguel Hernández.
Cláusula de divulgación: As persoas asinantes non son asalariadas, nin consultoras, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado anteriormente.
Deixa unha resposta