Os nenos españois consomen 55,7 gramos ao día de azucres engadidos, máis do dobre do que recomenda a Organización Mundial da Saúde (OMS), que son 25 gramos ao día. Isto despréndese dun estudo observacional realizado por investigadores do Instituto de Nutrición e Tecnoloxía dos Alimentos ‘José Mataix Verdú’, da Universidade de Granada (UGR), e que foi publicado recentemente na revista norteamericana Nutrients.
Unha alimentación rica en azucres libres está asociada cun maior risco de obesidade, síndrome metabólica e enfermidades cardiovasculares. En efecto, as cifras de obesidade infantil seguen aumentado ano tras ano a nivel mundial, cunha prevalencia de sobrepeso e obesidade en poboación infantil do 23,3% e o 17%, respectivamente.
Os autores do artigo Consumo de azucre engadido en nenos españois (7-12 anos) e densidade de nutrientes dos alimentos que contribúen a dito consumo construíron un índice para avaliar o valor nutricional dos alimentos obxecto do estudo. Nel reflectiron a densidade de nutrientes presentes en cada porción de cada alimento (NDIS) e a inxestión diaria de nutrientes (DNII) consumida.
É necesario revisar a dieta para privilexiar os alimentos con maior densidade nutricional e menor achega de azucres engadidos
A investigación, que contou coa participación de 1.775 pais con fillos de entre 7 e 12 anos, a través dunha enquisa distribuída en liña, foi liderada por Jesús Francisco Rodríguez Huertas, catedrático de Fisioloxía da UGR. Participaron tamén investigadoras do departamento de Bioquímica e Bioloxía Molecular da UGR, do Instituto de Investigación Biosanitaria de Granada (ibs.Selecta), da Rede Ricors do Instituto de Saúde Carlos III Rede SAMID (Saúde Maternoinfantil e do Desenvolvemento), do Instituto de Nutrición e Tecnoloxía de Alimentos ‘José Mataix Verdú’ e do Centro de Investigación Biomédica da UGR.
Entre as conclusións, os expertos sinalan que é necesario revisar a dieta do menor para privilexiar a presenza de alimentos con maior densidade nutricional e menor achega de azucres engadidos, así como perseverar na estratexia de reformulación de produtos por parte da industria alimentaria.
O 65% procede de alimentos con baixa densidade nutricional
De acordo cos resultados, o 65% dos azucres engadidos consumidos diariamente polos nenos españois procede de alimentos e/ou produtos con baixa densidade nutricional: o azucre branco, marmeladas, salsas, lambetadas, cacao en po, refrescos, xeados, galletas, néctares de froita, pastelería e bolería industrial, barras de chocolate, biscoitos e repostería caseira, bebidas enerxéticas e/ou para deportistas.
O outro 35% dos azucres engadidos consumidos diariamente procede, pola contra, de alimentos e/ou produtos con maior densidade nutricional: de densidade media, como as sobremesas lácteas, bebidas vexetais e iogures azucrados ou saborizados e de densidade alta (é o caso de batidos envasados con, polo menos, un 90% de leite, cereais de almorzo e leites infantís enriquecidas).
Segundo os datos do estudo e do índice NDIS, o leite é o alimento máis consumido polos nenos españois e conta cunha densidade nutricional moi alta —só mellorada polos leites infantís enriquecidos, que son o alimento con maior achega de nutrientes esenciais por ración—. O leite achega proteínas de alto valor biolóxico, calcio, fósforo, magnesio, potasio, zinc, vitamina A, riboflavina e niacina, nutrientes esenciais para a súa etapa de desenvolvemento e crecemento.
No caso dos cereais de almorzo, obteñen unha valoración nutricional alta e achegan o 5,9% dos azucres engadidos consumidos cada día (3,3 gramos ao día). O mesmo ocorre cos batidos con polo menos un 90% de leite, que tamén achegan estes nutrientes en cantidades similares, coa diferenza de que conteñen azucres engadidos —achegan o 6% dos azucres engadidos consumidos cada día (3,4 gramos ao día)—, polo que poderían manterse na dieta, xa que contan cun índice de densidade nutricional alto, sempre que exista un consumo global de azucres engadidos por baixo das recomendacións establecidas pola OMS.
Pola contra, as galletas e o cacao en po, que conteñen máis de 10,3 gramos por ración e 7,3gramos por ración de azucres engadidos, respectivamente, son consumidos con alta frecuencia (entre 4 e 6 veces á semana) e, en consecuencia, son os dous alimentos que maior cantidade de azucres engadidos achegan cada día á dieta dos nenos españois. Ningún destes alimentos contribúe significativamente á achega de nutrientes esenciais pola súa baixa densidade nutricional.
Erros de percepción dos pais
O estudo revela que non todos os pais teñen unha visión clara sobre o perfil nutricional dos alimentos que consomen os seus fillos. De feito, resulta significativo que produtos que achegan alta cantidade de azucres engadidos por ración (por encima de 15 gramos por ración) e que teñen baixa densidade nutricional (<1,5 no índice NDIS), caso das bebidas enerxéticas ou para deportistas, as barras de chocolate, os néctares de froita, o cacao en po ou os xeados, sexan percibidos polos pais como de calidade nutricional normal, equivalente á que lle dan a outros alimentos con baixa achega de azucres engadidos e alta densidade nutricional, como os leites infantís enriquecidos, as bebidas vexetais, os cereais de almorzo ou os batidos con polo menos un 90% de leite.
É particularmente rechamante o caso dos biscoitos e da repostería caseira, que os pais valoran cun perfil nutricional bo, equivalente ao dos leites enriquecidos infantís ou as bebidas vexetais, cando achegan 17 gramos de azucre engadido por ración e teñen un baixo índice de densidade nutricional. Ou o das galletas, consumidas amplamente pola maioría de nenos, que son percibidas positivamente, a pesar de achegar máis de 10 gramos de azucre engadido por ración.
O leite é o alimento máis consumido polos nenos españois e conta cunha densidade nutricional moi alta
Os leites infantís enriquecidos son a categoría con maior densidade nutricional das analizadas —duplican o leite básico en canto a nutrientes—, achegando unha baixa cantidade de azucres engadidos (<5 gramos por ración), polo que representan unha oportunidade potencial para a mellora do patrón dietético dos nenos, considerando os déficits de inxesta dalgúns nutrientes esenciais.
Para clasificar os alimentos segundo o seu NDIS, os autores consideraron o leite como alimento de calidade de referencia, cun NDIS calculado de 3, xa que achega unha cantidade significativa de nutrientes sen conter azucres engadidos. Por tanto, os alimentos cun NDIS próximo ao do leite (NDIS > 2,5) consideráronse de alto valor nutricional. Os alimentos cun NDIS entre 1,5 e 2,5 consideráronse de densidade nutricional media, e os alimentos cun NDIS inferior a 1,5 consideráronse de baixa densidade nutricional.
En canto ao contido de azucres engadidos, consideráronse produtos con baixo contido de azucres engadidos aqueles con menos de 5 gramos por ración, contido moderado de azucres engadidos aqueles con 5-10 gramos por ración, alto contido de azucres engadidos aqueles con 10-15 gramos por ración, e moi alto contido en azucres engadidos aqueles con máis de 15 gramos por ración.
Tamén se calcularon os índices anteriormente descritos, que avalían a calidade dos alimentos, como o SAIN (Score of Nutritional Adecuation of Individual Foods) que considera o contido de proteína, fibra, ferro, calcio e vitamina C, e o LIM (Nutrient to be limited) que considera nutrientes non saudables: sodio, azucres engadidos e ácidos graxos saturados. Un alimento cun índice SAIN > 5 considérase de boa densidade nutricional. Un alimento cun índice LIM >7,50 considérase rico en nutrientes nocivos para a saúde.
Propostas para reducir o consumo
Una das principais conclusións deste traballo é que o valor nutricional dun alimento non debe avaliarse soamente en función do azucre que contén, senón que deben considerarse o resto de nutrientes que este pode achegar á dieta, é dicir, a súa densidade nutricional.
“Débese concienciar a poboación para diminuír o consumo de todos os produtos que conteñen azucres engadidos, prioritariamente daqueles con baixa calidade nutricional. No contexto dunha dieta saudable e nutricionalmente adecuada, poderíase manter un consumo ocasional (1-2 racións por semana) de produtos con calidade nutricional baixa, sempre que o contido de azucres engadidos sexa baixo ou moderado”, apunta Jesús Francisco Rodríguez Hortas, director do estudo.
Doutra banda, engade, “deberíase fomentar unha menor presenza na dieta de produtos que están a achegar cantidades significativas de azucres engadidos en favor doutros similares ou equivalentes sen azucres engadidos, por exemplo o iogur natural en lugar do iogur azucrado ou saborizado; a reformulación dos produtos que achegan azucres engadidos e que son altamente consumidos; e a mellora da etiquetaxe nutricional, que debe ofrecer máis información da achega real de azucres engadidos e minimizar a confusión cos azucres naturalmente presentes”. Neste sentido, son necesarias, segundo o investigador, “campañas de educación nutricional dirixidas tanto a pais como a nenos”.
Referencia: Added Sugar Consumption in Spanish Children (7–12 y) and Nutrient Density of Foods Contributing to Such Consumption: An Observational Study (Publicado en Nutrients)
Deixa unha resposta