Non hai dúbida de que o xaxún intermitente segue de moda. Os adeptos a esta dieta medran… sen gran evidencia científica que a sosteña. O certo é que máis aló das declaracións a favor do xaxún intermitente formuladas por afamadas personalidades, actrices e demais (quen, por certo, polo xeral non adoitan ter ningún problema de obesidade ou de saúde), apenas existen estudos científicos confirmados que avalen a validez desta fórmula, especialmente en humanos.
Resultados insuficientes
Algúns estudos realizados con animais de laboratorio demostraron que o xaxún intermitente mellora o metabolismo da glicosa e beneficia a algúns indicadores de risco cardiovascular e que, mesmo, favorece a perda de peso. En cambio, se falamos de persoas, tan só atopamos resultados moi preliminares de investigacións realizadas con grupos moi reducidos, heteroxéneos e escasamente representativos.
Con toda precaución, estes traballos parecen indicar que o xaxún intermitente contribúe ao descenso da resistencia á insulina, pero aínda non determinan que sexa eficaz para adelgazar, un tema sobre o que hai moita controversia.
Así mesmo, tampouco están suficientemente estudados os seus posibles perigos. É o xaxún intermitente prexudicial para certos tipos de persoas? Resulta compatible coa práctica deportiva? É sostible no tempo? Ou o que é o mesmo, podemos facer xaxún intermitente de forma sostida co actual estilo de vida que levamos?
En busca de respostas
O proxecto Extreme, unha investigación compartida entre as Universidades Pública de Navarra e de Granada, coa participación dos centros hospitalarios de Navarra e Selecta, nace para tratar de responder a algunhas destas cuestións.
Esta iniciativa propúxose determinar se un tipo de xaxún intermitente, o que se coñece como restrición horaria da inxesta, é factible; se repercute favorablemente na saúde cardiovascular e se inflúe na súa eficacia a franxa horaria na que se inxeren os alimentos.
É dicir, se é máis saudable realizar un xaxún temperán ou máis tardío, ou se os efectos débense ao número de horas nas que se come e se deixa de facelo, independentemente do horario no que se practique.
Outra pregunta á que tratará de dar resposta Extreme é se o xaxún intermitente pode ter algún efecto adverso para a nosa saúde. Extreme é un ensaio clínico aleatorizado no que participantes de entre 30 e 50 anos, con obesidade e polo menos un factor de risco cardiovascular, distribúense en catro grupos de intervención nutricional de doce semanas de duración: o de control, o de xaxún temperán, o de xaxún tardío e o autoseleccionado.
Todos os participantes reciben educación en estilos de vida saudable de acordo coas recomendacións internacionais para persoas con obesidade e reciben apoio e seguimento exhaustivo por un equipo multidisciplinar de profesionais. O obxectivo é saber se importa o número de horas nas que se come ou se fai xaxún, así como cando o facemos.
É unha dieta máis aliñada co noso ritmo biolóxico?
O xaxún intermitente podería conectar directamente co noso reloxo biolóxico e o ritmo circadiano: estamos programados xeneticamente para vivir de día e durmir de noite. O noso organismo regúlase cos ciclos de luz e escuridade a través dun reloxo biolóxico central no cerebro. Este identifica cando é de día e cando de noite e organiza ao resto de reloxos periféricos en todos os órganos e tecidos para que estean activos durante o horario diúrno e descansen no nocturno. É o que chamamos ritmo circadiano.
No plano nutricional, o noso metabolismo está preparado para comer durante unhas determinadas horas do día e non facelo no resto. Quen defende o xaxún intermitente aseguran que, se aliñásemos mellor as ventás de alimentación coa programación circadiana, melloraría a nosa saúde.
O certo é que nos fomos afastando dese patrón e o noso actual ritmo de vida (especialmente nos países europeos mediterráneos) foi alongando cada vez máis as xornadas activas e rouboulle horas á noite. Ademais, as luces que nos rodean e as diversas pantallas que nos acompañan envían estímulos ao noso organismo despistándolle e impedindo que identifique que é hora de descansar… e non de xogar ou ver a tele.
En conclusión, a suma de todos estes factores propiciou que, desde as 7.30 da mañá que podemos almorzar ata as 21.30 que ceamos, a nosa ventá de inxesta de alimentos supere as 12 horas. Con todo iso, comemos cando lle convén ao noso corpo… ou cando nolo manda a vida que levamos? É o xaxún intermitente máis respectuoso co noso reloxo biolóxico que calquera outra dieta?
A importancia da vida social
A seguinte gran pregunta derívase do noso estilo de vida. Aínda cando se demostrase que o xaxún intermitente é beneficioso, é factible seguilo de maneira continua? Sería viable? Realmente podemos seguir esta dieta vivindo en España ou en países mediterráneos? Porque xaxuar pode ser moi saudable, pero quizá nos impida gozar dunha boa vida social, un aspecto absolutamente fundamental para calquera persoa.
E aquí non acaban as incógnitas. Queda tamén por resolver se o xaxún intermitente é compatible co exercicio físico: pódese xaxuar e facer exercicio físico sen que teñamos, por exemplo, unha hipoglucemia? O temor é que se deixamos de comes moitas horas, talvez non poidamos afrontar unha sesión de exercicio. Esta cuestión será analizada tamén nunha segunda fase de investigación do proxecto Extreme.
Entón, debemos apostar polo xaxún intermitente?
De momento, tan só unha mensaxe debe quedar clara: non hai evidencia científica e, ata que non a teñamos, non se debe seguir este tipo de tratamento dietético porque pode non ser seguro. De feito, o xaxún intermitente é xa unha dieta non recomendada para persoas diabéticas ou con problemas renais.
*Idoia Labayen é profesora titular do Departamento de Ciencias da Saúde da Área de Fisioloxía. Tamén é investigadora no instituto de Innovación e Sostibilidade na Cadea Agroalimentaria (IS-FOOD) da Universidade Pública de Navarra.
Cláusula de divulgación: Idoia Labayen recibe fondos destinados á investigación de convocatorias públicas competitivas do Goberno de Navarra e do Goberno de España.
Deixa unha resposta