Algunhas empresas levan anos investindo enormes sumas de diñeiro no desenvolvemento de carne de laboratorio. Recentemente, abriuse un restaurante en Israel que ofrece carne artificial procedente de células de polo cultivadas in vitro.
Xa en 2013 a Universidade de Maastricht presentou a primeira hamburguesa cultivada en laboratorio, polo prezo de 250000 euros. A finais de 2020, unha empresa anunciou que conseguira reducir o custo dun filete de polo cultivado a 7,5 dólares (pouco máis de 6 euros). De onde procede a motivación para realizar tales esforzos?
Agárdase que a demanda de carne medre nos próximos anos de forma considerable. Isto débese, fundamentalmente, ao crecemento da poboación mundial e a preferencia por alimentos de orixe animal.
Fronte a iso, argumentos ecolóxicos, económicos e éticos están a empuxar o desenvolvemento de tecnoloxías para obter carne artificial sen o sacrificio de animais. Trátase dun novo campo de investigación que, polo momento, está en mans de compañías privadas.
Carne artificial desde un punto de vista nutricional
Aínda non dispoñemos de información que permita valorar a carne de laboratorio desde a perspectiva nutricional. Depende de moitos factores, como o tipo de carne que se queira conseguir, os tipos celulares que a constitúan ou a presenza doutros compoñentes necesarios para formar as estruturas desexadas.
Abríronse moitos interrogantes. Está en cuestión se a nova carne artificial achegará os mesmos nutrientes que a orixinal. É indubidable que as proteínas seguirán presentes. A graxa, así como o contido, absorción e uso biolóxico de minerais e vitaminas son algunhas das dúbidas que xiran arredor da carne de cultivo.
Consumo excesivo de proteínas
A carne ten unha achega proteica elevado e de alta calidade para a nosa dieta. Este atributo compárteo co peixe, os ovos e os lácteos. Así mesmo, a combinación adecuada de alimentos de orixe vexetal, como os legumes e os cereais, tamén proporciona unha alta cantidade e calidade de proteínas.
É habitual crer que necesitamos consumir moitas proteínas na nosa dieta, pero isto é un erro. Segundo datos do Instituto de Recursos Mundiais (World Resources Institute), a inxesta mundial de proteínas é excesiva. Así mesmo, os datos referidos a España (ver PDF) mostran resultados similares.
Esta sobrevaloración das proteínas está a ser un importante motor para o desenvolvemento de carne de laboratorio. A iso únese, en paralelo, un gran esforzo económico para obter proteínas de orixe vexetal.
Os estudos, pois, recomendan unha redución importante no consumo de proteínas. Isto é especialmente desexable nos países occidentais, onde precisamente estanse xestando estas alternativas á carne.
É necesario consumir carne?
O consumo de carne pola poboación española duplica as recomendacións establecidas pola Sociedade Española de Nutrición Comunitaria (SENC). Isto dedúcese do Informe do Consumo de Alimentación en España de 2019 (ver PDF), elaborado polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación do Goberno de España.
A SENC recomenda tres filetes medianos de carne branca á semana e un consumo “opcional, ocasional e moderado” de carne vermella. De modo que tamén sobran os 300 gramos por semana (ver PDF) que comemos os españois de carne vermella.
Por tanto, deberiamos reducir o consumo de carne e proteínas na nosa dieta. Isto non tería consecuencias nutricionais negativas se a substituímos por outros alimentos con propiedades similares. A carne non é imprescindible porque todos os nutrientes que achega podémolos obter doutros alimentos.
Pola contra, a carne presenta algúns inconvenientes nutricionais que non poden pasarse por alto. Achega cantidades considerables de graxas saturadas á nosa dieta. Estas están estreitamente relacionadas coa acumulación de colesterol (PDF) sanguíneo e o risco de eventos cardiovasculares (PDF).
Os alimentos que se presentan como alternativa á carne (ver táboa), conteñen niveis moito menores de graxas saturadas. A única excepción son os lácteos, polo que sería recomendable limitar o consumo de queixo graxo.
Así afecta o consumo de carne á saúde
Pola súa banda, a Organización Mundial da Saúde clasificou a carne vermella como “probablemente canceríxena” para as persoas. A carne vermella é, grosso modo, a de orixe vacúa, ovino, caprino e porcino.
En canto á carne procesada, a OMS considera que hai probas convincentes de que provoca cancro colorrectal. Exemplos de carne procesada son as salchichas, os embutidos, a charcutería e o xamón serrano.
Así mesmo, unha metaanálise publicada en 2017 concluíu que a carne vermella e a carne procesada aumentan o risco de mortalidade por calquera causa.
Con todo o visto, é indubidable que o desenvolvemento de carne de laboratorio é un fito científico. Aínda se descoñece se será ou non a solución aos problemas de sustentabilidade expostos pola alta demanda de carne.
De igual modo, os aspectos nutricionais son unha gran incógnita. Tamén o son os seus efectos sobre a saúde e se estes serán similares aos da carne branca, vermella ou procesada.
Do que non hai dúbida é de que sobran proteínas na nosa dieta. Optar por desenvolver tecnoloxías complexas que perpetúen este erro nutricional é perder unha gran oportunidade para mellorar a saúde de todos. Quedamos á espera de futuros datos para poder facer unha avaliación completa.
* Ana Belén Ropero Lara é profesora titular de Nutrición e Bromatoloxía na Universidad Miguel Hernández, e directora do proxecto web BADALI.
Cláusula de divulgación: a autora non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.
Deixa unha resposta