A produción da inxente cantidade de alimentos que require a poboación mundial ten un impacto no medio ambiente. Diferentes institucións, organizacións e expertos propoñen aplicar un imposto a certos produtos para compensar este efecto negativo.
Que alimentos teñen maior impacto ambiental?
No ano 2018, un estudio publicado en Science sentaba as claves para “reducir os impactos ambientais dos alimentos a través de produtores e consumidores”.
O traballo revela como os produtos animais, como a carne, os lácteos e o peixe de piscifactoría, son os alimentos que xeran máis emisións contaminantes ao medio ambiente.
Os autores (Joseph Poore, da Universidade de Oxford, e Thomas Necemk, do centro suízo Agroscope) propoñen empregar as novas tecnoloxías (como os móbiles) para monitorar diferentes variables da súa cadea de produción, como as relacionadas co uso de auga, chan e emisións. Achegarían información para aumentar a produtividade e reducir o seu impacto no medio ambiente.
Pola súa banda, o cultivo da soia tamén ten gran impacto ambiental: está ligado á degradación dos chans, a contaminación de ríos e acuíferos e a deforestación.
A plantación de soia está a experimentar un crecemento imparable. O seu incremento está relacionado co seu uso na fabricación de penso para animais destinados á produción de leite, ovos e carne, entre outros bens.
O cultivo intensivo de soia ameaza coa desaparición de bosques e da biodiversidade para abrir paso á necesidade urxente da expansión da industria da alimentación cárnica e láctea no mundo.
Impactos ambientais de produtos lácteos e ricos en proteína: mostra de 9 animais e 6 produtos vexetais de 9 000 granxas e outros 25 produtos alimenticios de 30 000 granxas no mundo. Poore, J. y Nemecek, T. (2018) / Science
Ademais dos anteriores, hai outros produtos que consumimos habitualmente que tamén ten un impacto no medio ambiente. Por exemplo, un informe da cervexeira New Belgium Brewing Company do ano 2007 sostén que a pegada de carbono dun paquete de 6 botellas de vidro é similar á que producida por un coche en 12 quilómetros.
A advertencia do IPCC
Un ano máis tarde, o Panel Intergobernamental de Cambio Climático das Nacións Unidas publicou un informe sobre o uso da terra asinado por máis de 100 científicos. O documento advertía do elevado consumo de carne de vacún e produtos lácteos, que de forma indirecta afecta ao cambio climático.
Segundo a FAO, a gandería (sobre todo a intensiva) é a responsable do 14,5% dos gases contaminantes emitidos anualmente por fontes antropoxénicas. Deles, o 44% corresponde ao gas metano. Por iso suxírese que se inclúa este impacto ambiental no prezo dos alimentos.
O desperdicio de alimentos tamén está relacionado co seu impacto ambiental e, polo tanto, coa emisión de gases de efecto invernadoiro. Segundo datos da FAO, o desperdicio alimentario supón a perda de 730 millóns de euros ao ano e provoca o 8% das emisións globais de gases de efecto invernadeiro.
O movemento Luns sen carne
O movemento Luns sen carne (Meatless Monday), nacido en 1918 froito da escaseza de alimentos na Primeira Guerra Mundial, reactivouse no ano 2003. Os motivos actuais desta iniciativa están relacionados co coidado do medio ambiente e o benestar animal.
A Organización Mundial da Saúde anunciou no ano 2015 que o exceso do consumo de carne, en especial a procesada, pode derivar en problemas de saúde. O obxectivo era fomentar a redución do seu consumo e a elección de produtos cárnicos de calidade.
Pero o problema tamén repercute na contaminación. A carne é responsable do 30% da pegada de carbono dos hogares.
Consumo anual de carne en países desenvolvidos (verde) e en vías de desenvolvemento (azul) entre 1980 e 2050 (proxección). Estímase que a poboación mundial alcance os 10.000 millóns no 2050 JRC-WAD3, Reynolds, J. based on Thornton 2010/Joint Research Centre
Proposta ao Parlamento Europeo: o imposto á carne
No mes de febreiro de 2020 unha coalición de organizacións holandesas presentou no Parlamento Europeo unha proposta de impuesto a la carne.
O obxectivo que se persegue é corrixir o impacto ambiental e, de modo indirecto, concienciar aos consumidores para que adopten unha alimentación sostible.
Segundo declarou á Axencia EFE Jeroom Remmers, director de True Animal Protein Price (TAPP), unha fundación sen ánimo de lucro que inclúe a organizacións ecoloxistas, de saúde e agrícolas, “a idea é aumentar o prezo da carne en toda a UE para que reflicta o seu impacto ambiental, derivado das emisións de CO₂ e da perda de biodiversidade”.
Esta proposta de taxa podería comezar a implementarse no 2022 de modo progresivo ata conseguir en 2030 unha recadación de ingresos anuais de 32.000 millóns de euros na UE. Estes irían destinados a explotacións con prácticas sostibles e a axudar ás familias con escasos recursos.
Pero o proxecto non se aprobou aínda. A TAPP pide que se aplique de inmediato, aínda que o tipo impositivo sexa case nulo para poder concienciar así tanto ao sector cárnico como aos consumidores.
A portavoz da Comisión Europea declarou que a CE “non ten ningunha intención polo momento de propoñer un imposto harmonizado sobre a carne a nivel da UE”. Con todo, cada Estado membro podería aplicar este imposto no seu territorio.
O ano 2050 está fixado como meta da neutralidade en carbono froito do Pacto Verde europeo. Estímase que coa aprobación deste imposto evitaríase a emisión de 120 millóns de toneladas de CO₂ á atmosfera cada ano ata 2050. Debido á subida do prezo da carne, crearíase un efecto disuasorio no consumo.
Conclusións
- Poñer o foco na creación dun imposto aos alimentos con máis impacto ambiental –non só á carne, tamén a outros produtos como os lácteos, a soia e o peixe de piscifactoría– reduciría a emisión de gases CO₂ á atmosfera.
- A taxa podería equipararse a outras medidas xa coñecidas do Imposto sobre Vehículos de Tracción Mecánica, comunmente chamado imposto de circulación, que bonifica aos vehículos híbridos e eléctricos pola súa baixa ou nula emisión de gases CO₂ á atmosfera.
- Este imposto debería aplicarse en proporción á contaminación: os alimentos cárnicos e lácteos serán os que han de ter un tipo impositivo máis elevado, mentres que os máis sostibles poderían estar exentos.
- As industrias cárnicas e lácteas, entre outras, son as que deben pagar polas súas altas emisións de CO₂. De adoptarse dita medida, quen realmente o pagaría é o consumidor, ata provocar unha caída do consumo, salvo que se reduza a “pegada climática” no sector.
Deixa unha resposta