A agricultura é unha das ‘vítimas’ do aumento da temperatura media global. As malas colleitas, os baixos rendementos e os cambios nas áreas de cultivo son algunhas das maiores preocupacións dos traballadores no sector agrícola. Ademais, as predicións atmosféricas para as próximas décadas mostran unha e outra vez que os climas rexionais non serán compatibles cos cultivos.
Un equipo internacional de científicos, con participación do grupo de Ecoloxía do Cambio Global e Evolución ( GloCEE) da Universidade de Alcalá, examinou de que maneira os cambios nas prácticas agrícolas poderían mellorar os prognósticos nos cultivos vitícolas, ou polo menos evitar algunhas das súas consecuencias.
O estudo, publicado na revista PNAS, demostra que se a Terra quéntase 2ºC respectos aos niveis preindustriais –o límite establecido polo Acordo de París–, o 56% de todas as rexións que cultivan uvas de viño perderán idoneidade climática para estes cultivos. Nun escenario de quecemento de 4ºC, esta cifra ascenderá a 85%. “As consecuencias desas perdas de idoneidade climática poderían traducirse en perdas de produtividade ou de calidade (contido de azucre e ácido das uvas), nese caso, os produtores deberían facer unha valoración da conveniencia de adoptar medidas de adaptación”, comenta a Sinc o investigador da Universidade de Alcalá, Ignacio Morales-Castilla, primeiro autor da investigación.
Entre as alternativas para que a viticultura adáptese ao cambio climático existen diferentes medidas de manexo agrícola que poden implementarse a escala local como regas, microaspersión ou sombreo, etc. e outras como o traslado dos viñedos en altura ou en latitude.
Viñedos adaptados á crise climática
Para contrarrestar os danos, os científicos suxiren outra solución comunmente proposta pero con pouco apoio cuantitativo ata a data: a substitución de material vexetal ou de variedades. “Ten un gran potencial para adaptar os cultivos ao cambio climático, a condición de que non se alcancen os escenarios de quecemento máis pesimistas”, declara Morales-Castilla.
O aumento desta diversidade, tamén chamada agrobiodiversidade, permitirá incrementar a resiliencia dos diferentes cultivos ou parentes silvestres sen realizar cambios nas rexións agrícolas. Ata o de agora, aínda que esta práctica baseada na variación xenética intraespecífica dentro dun cultivo atraeu moito a atención, non existían evidencias da súa capacidade para mitigar os efectos do cambio climático.
Grazas a esta variedade nos viñedos o cambio climático afectará ao 24% dos cultivos cun aumento do 2ºC nas temperaturas
Así, o traballo cuantifica por primeira vez ata que punto un incremento de diversidade agrícola é capaz de amortecer os efectos negativos do cambio climático, neste caso a perda de idoneidade climática, sobre as rexións produtoras.
Os resultados do traballo mostran que a diversidade de cultivos pode reducir as perdas agrícolas polo quecemento global, aínda que a súa efectividade diminuirá considerablemente se se materializan os escenarios máis cálidos. Tomando en conta os datos de impacto anteriores, nun escenario de quecemento de 2ºC, a diversidade de cultivos permitiría reducir as perdas proxectadas nun 57%, mentres que cun aumento de temperaturas de 4ºC a porcentaxe sería do 32%.
Deste xeito, grazas á diversidade de cultivos, o cambio climático afectará ao 24% dos cultivos cun aumento de 2ºC das temperaturas e ao 58% nun escenario de 4ºC de quecemento. “A diversidade, se é adoptada localmente polos produtores, pode mitigar as perdas agrícolas, pero a súa efectividade dependerá das decisións globais con respecto ás emisións futuras”, subliñan os autores no seu estudo.
Cultivos máis resistentes
Para comprobar como a diversidade dos cultivos de uva de viño altera as proxeccións de cambio climático, os científicos analizaron datos históricos de 11 variedades de cultivos de uvas de viño (Vitis vinífera) con alta diversidade en Europa, sobre todo situados en Francia, de 1956 a 2015. Os autores combinaron os datos, que se centraron na aparición de brotes, floración e maduración, con datos de sementa global e rexistros de temperatura de 1880 a 2013 para crear modelos previstos para escenarios de quecemento global de 2006 a 2100.
“Os nosos resultados apoian o potencial dos cambios in situ dos cultivos para adaptar a agricultura ao cambio climático, mesmo nas principais rexións vitivinícolas, a condición de que os esforzos para evitar escenarios de quecemento máis alto teñan éxito”, sinalan os investigadores no seu estudo. Con todo, segundo os autores, a diversidade de cultivos por si soa non é suficiente para previr a diminución da uva de vinificación nas rexións máis vulnerables.
Deixa unha resposta