“Quen querería vivir para sempre?” preguntábase a mítica banda Queen na súa famosa canción dos 80 Who wants to live forever? E seguro que aínda que non esteamos a buscar a vida eterna, a todos nos preocupa vivir cantos máis anos mellor.
Na nosa cabeza resoan a miúdo cos típicos consellos para ter unha vida máis saudable: facer deporte, deixar de fumar e o gran clásico “comer mellor”. Pero canto máis poderiamos vivir comendo mellor?
Pois ben, un estudo publicado en febreiro de 2022 por investigadores da Universidade de Bergen (Noruega) suxire que un cambio na nosa dieta podería alongar a nosa vida mesmo máis dunha década. Pero como o facemos?
Mediante métodos innovadores, os investigadores recompilaron e compararon resultados de decenas de estudos previos relacionados coa dieta e a lonxevidade en poboacións de Estados Unidos, China e Europa, incluíndo o prestixioso estudo “Global Burden of Disease Study (2019)”. Co seu modelo estudaron como certos grupos de alimentos poden afectar á nosa esperanza de vida co obxectivo de deseñar a dieta óptima para vivir máis anos.
Máis legumes, cereais integrais e froitos secos, menos carne vermella e procesada
Tomando como referencia a dieta típica norteamericana (con alto consumo en carne vermella, alimentos ultraprocesados e ricos en azucres), os expertos describen que a dieta óptima pasaría por reducir o consumo destes produtos, substituír as fariñas refinadas por grans integrais e aumentar as racións de legumes e froitos secos.
E aínda que poida estrañar que froitas, verduras e peixe non estean no alto desta clasificación de alimentos, é certo que seguen tendo un efecto moi positivo sobre a nosa saúde. Con todo, o seu consumo na dieta típica non é tan baixo como o de legumes ou grans integrais. Por iso, o seu efecto no modelo é menor, segundo os expertos.
Outros grupos de alimentos estudados poderían ter un efecto máis ben neutro. É o caso da carne branca, o ovo e os aceites vexetais, que non parecen ter efectos relevantes sobre a lonxevidade. Pero exceptuamos o aceite de oliva que si ten un papel protector sobre a nosa saúde.
Canto antes empecemos, máis tempo viviremos
Segundo este estudo, introducir estes cambios na alimentación aos 20 anos podería alongar a nosa vida entre 10 e 13 anos, mentres que facelo aos 60 faríanos vivir ata oito anos máis. E aínda que os beneficios son maiores canto máis pronto cambiemos á dieta óptima, mesmo persoas próximas aos 80 anos poden incrementar a súa vida substancialmente ao redor dos tres anos e medio. Iso si, estes cambios deben manterse polo menos 10 anos para conseguir o máximo efecto.
Integrar os novos hábitos pode resultar todo un reto, pero os expertos resaltan que mesmo cambios parciais poden prolongar a nosa vida ata en sete anos se comezamos antes dos 30.
Grazas ao seu modelo de integración de datos, os investigadores desenvolveron a aplicación Food 4 Healthy Life, unha calculadora na internet que estima cantos anos viviremos segundo a nosa dieta, sexo e idade. Con esta sinxela ferramenta poderiamos descubrir, de maneira estimada, como aumentar a nosa esperanza de vida segundo os cambios nutricionais que sexamos capaces de asumir.
Carencias do novo modelo proposto
Con todo, neste modelo non se tiveron en conta as posibles enfermidades previas, factores xenéticos ou outros cambios no estilo de vida como o exercicio, o consumo de tabaco ou o alcol.
Tampouco considera como afectaría á lonxevidade a evolución dos tratamentos médicos ou a menor achega de calorías da dieta óptima. Lembremos que a restrición calórica relacionouse co aumento da esperanza de vida e a diminución do estrés celular, como apuntan algúns estudos.
As predicións, aínda que xeneralistas, son robustas e relevantes para a poboación xeral. O coñecemento é poder e, como din os autores, “coñecer o potencial protector dos diferentes alimentos pode axudarnos a realizar eleccións alcanzables en beneficio da nosa saúde”.
A dieta mediterranea: o santo graal da mocidade
A dieta óptima deste estudo comparte moitas características coa dieta mediterránea, sobre todo en canto ao consumo de legumes, froitas e vexetais. Importantes estudos como o PREDIMED apuntan a que a gran achega de fibra e a presenza de moléculas antioxidantes e antiinflamatorias nestes alimentos poderían ser a clave no efecto antienvexecemento da dieta mediterránea.
Os beneficios desta dieta sobre a saúde céntranse especialmente na prevención de enfermidades cardiovasculares, diabetes e cancro, que son causas de mortalidade prematura na poboación.
Non é de estrañar entón que países como Italia, Francia e España se atopen entre os máis lonxevos do mundo. De feito, España está chamado a liderar a clasificación mundial para o ano 2040, segundo un estudo da Universidade de Washington. Pero non hai que confiarse, a influencia da dieta norteamericana, cada vez máis presente no noso día a día, podería acabar dinamitando a esperanza de vida das nosas futuras xeracións.
Lamentábase o desaparecido Freddie Mercury na famosa canción sobre a nosa incapacidade para escapar do destino e de nosa propia morte. Con todo, este estudo demóstranos que podemos ter un papel activo na nosa saúde a través do que comemos.
Aínda que queda moito por estudar na relación entre dieta e lonxevidade, varias reflexións parecen estar claras: en canto á alimentación se refire, todo pequeno cambio conta e nunca é tarde se a dita é boa.
*Un artigo de Investigadora Posdoutoral en Endocrinoloxía e Nutrición, Fisabio.
*Cláusula de Divulgación: Sandra López Domènech non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.
Deixa unha resposta