A cociña local como motor turístico e económico sostible

O 62,5% dos turistas enquisados afirman o que o efecto da gastronomía é un dos principais alicientes para escoller un destino

Postos de venda nun mercado galego.
Emma Pla Rusca

Directora do Máster en Innovación da Xestión Turística, CETT Barcelona School of Tourism, Hospitality and Gastronomy

Un artigo de

Cada vez son máis os destinos turísticos que utilizan a gastronomía como un atractivo. Pero, por que os destinos utilizan leste, e non calquera outro reclamo? Que ten a gastronomía que a fai interesante para atraer aos turistas?

Existen varias razóns de peso. En primeiro lugar, a gastronomía é un eficiente transmisor da cultura dun territorio. Dunha forma amable, transmite aos visitantes elementos relacionados coa historia do lugar, as súas tradicións, o porqué das paisaxes, os oficios, etc. A través da degustación, a compra e a realización de actividades relacionadas coa cociña local facémonos unha idea máis completa do lugar que estamos a visitar.

A gastronomía é, pois, unha oportunidade para o territorio de mostrar certos aspectos identitarios e xenuínos de forma experiencial e sen a necesidade de que o visitante estea especialmente motivado por esta cuestión; á fin e ao cabo, todos eles terán que comer nalgún momento.

O lugar de destino pode aproveitar estas ocasións para ofrecer produtos e elaboracións locais. Desta maneira, ao mesmo tempo que se cobre unha necesidade básica, como é a alimentación, pódese ofrecer unha experiencia única e irrepetible, e imposible de copiar por outros destinos.

Un factor determinante para escoller destino turístico

Segundo reflicten os últimos datos sobre a demanda turística e a súa relación coa gastronomía, esta é, cada vez máis, un elemento determinante no momento de escoller un destino. Ante a posibilidade de escoller entre dous territorios con características similares, na maioría dos casos, o visitante decantarase por aquel que ofreza unha gastronomía máis rica e singular.

Xa en 2017, un estudo sobre o perfil do turista gastronómico, realizado pola Deputación de Barcelona a través dun convenio de colaboración co grupo de investigación TURCiT, do CETT- UB, destacaba que, para un 60,5% dos visitantes enquisados, a gastronomía fora un factor determinante.

E o último traballo que se realizou neste ámbito, o II Estudo da Demanda de Turismo Gastronómico en España, indica que un 62,5% dos turistas enquisados afirman, en efecto, que a gastronomía fora un dos principais alicientes para escoller o destino.

A xestión sostible do turismo gastronómico

Por outra banda, a gastronomía é un elemento que pode contribuír favorablemente á sustentabilidade turística do territorio nas súas tres dimensións: ambiental, socio cultural e económica. Incorporar a gastronomía como atractivo turístico favorece a recuperación, conservación e mantemento de produtos, elaboracións e tradicións culinarias. Por tanto, ten unha repercusión positiva no cultivo de determinados produtos, así como na conservación do patrimonio cultural do territorio.

Resulta incuestionable que os turistas valoran cada vez máis o contacto con elementos auténticos e xenuínos do territorio que visitan. Tamén mostran cada vez máis interese naqueles destinos que se preocupan por conservar o seu patrimonio cultural, tomando á vez conciencia do impacto ambiental que a súa visita provoca. Buscar actividades e atractivos que se poidan recoñecer como regenerativos do impacto xerado non só é un bo reclamo senón que, ademais, pode ser beneficioso para a sustentabilidade do destino anfitrión.

Ademais, cabe destacar que facilitar o contacto dos visitantes coa gastronomía favorece que algunhas empresas que ata o momento non se relacionaron co sector turístico poidan beneficiarse desta industria. É o caso dos produtores agroalimentarios, os elaboradores e os comercios especializados ou mercados. Por tanto, a gastronomía como atractivo turístico pode supoñer unha mellora moi destacable na repartición da riqueza xerada polo sector turístico.

Como protexer a gastronomía da xentrificación

Con todo, e sen ánimo de augar a festa, é necesario apuntar que, para que todas as consecuencias positivas mencionadas, tanto para o visitante como para o destino, perduren no tempo, é imprescindible que os responsables da xestión turística do destino analicen e midan os impactos e consecuencias da masificación turística de determinados elementos gastronómicos do destino, para evitar o efecto contrario. É dicir, impedir que determinadas propostas gastronómicas perdan autenticidade e deixen de transmitir a cultura e a identidade do territorio e, por tanto, deixen de ser percibidas como auténticas.

Ademais, é preciso que os destinos revisen cales son os valores gastronómicos cos que se lles relaciona e identificar se existen prexuízos asignados a ese territorio. No caso de España, por exemplo, o turista adoita ter integrado no seu imaxinario a sangría, a paella ou as tapas cando, con todo, cada un destes elementos pertence á gastronomía local dunhas rexións concretas e non a todo o territorio.

En definitiva, a gastronomía é un recurso cun alto valor turístico que debe ser coidado e protexido para contribuír favorablemente ao territorio e ao visitante, e non converterse nun motivo máis de xentrificación dos destinos turísticos.

Esta artigo é obra de Emma Pla Rusca Directora do Máster en Innovación da Xestión Turística, CETT Barcelona School  of Tourism, Hospitality and Gastronomy

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *