As propiedades do mel: están demostradas cientificamente ou son falsas?

Na súa fórmula identificáronse máis de 150 compostos minoritarios responsables da maioría das propiedades biolóxicas e saudables deste alimento

O mel ten un altos potenciais e beneficios para a saúde, como que reduce o colesterol ou prevén da aparición de úlceras, entre outros.
The Conversation

The Conversation é unha fonte de noticias e análises escritos pola comunidade académica e investigadora e dirixida directamente á sociedade.

*Un artigo de 

O mel, un 25% máis doce que o azucre de mesa, é fundamentalmente auga (17-18%) e azucre (75-80%, principalmente glicosa e frutosa). Pero na súa fórmula identificáronse máis de 150 compostos minoritarios, e son estes os responsables da maioría das propiedades biolóxicas e saudables que se lle atribúen.

O contido de todos estes compostos no mel varía dependendo das flores das que proceda (mel de castiñeiro, mel de azar, etc.) e da rexión xeográfica e estación do ano. Por iso serven como biomarcadores de identidade do mel.

Potasio, vitaminas, polifenois…

Entre estes compostos minoritarios atópanse algúns minerais (principalmente potasio), vitaminas (as maioritarias, o ácido fólico ou vitamina B₉ e a vitamina C), polifenois, aminoácidos, encimas e proteínas, ácidos orgánicos (responsables da súa acidez), carotenoides e compostos volátiles (aromáticos, que tamén se usan para identificar a orixe floral).

Moitos dos compostos minoritarios do mel, pero fundamentalmente os compostos fenólicos, son os responsables das propiedades funcionais ou saudables do mel. Destas propiedades hai evidencias in vitro (a nivel de laboratorio) e/ou in vivo (con animais de laboratorio, e nalgúns casos tamén en estudos clínicos con persoas).

Propiedades antioxidantes e antiinflamatorias

O mel ten un alto potencial antioxidante que se demostrou tanto en estudos in vitro como in vivo. Non só se comprobou que é capaz de estimular o sistema de defensa antioxidante nos tecidos de animais de laboratorio senón que tamén hai estudos que evidencian que o consumo de mel (só ou en combinación con outras terapias tradicionais) incrementa a capacidade antioxidante do soro.

Moitos estudos tamén demostraron a actividade antiinflamatoria do mel, que exerce a través de varios mecanismos, reducindo a resposta inflamatoria dos tecidos celulares ante diferentes axentes inflamatorios e impedindo a produción de substancias proinflamatorias. A esta actividade tamén contribúe o seu efecto antioxidante porque se comprobou que o estrés oxidativo promove o desenvolvemento de inflamacións en diferentes tecidos.

Tamén se comprobou que o mel aumenta os linfocitos T e B, os anticorpos e determinadas células sanguíneas como eosinofilos, neutrófilos e monocitos que loitan contra os ataques externos durante as respostas inmunes nos tecidos celulares. Ademais, tamén estimula a produción de acidos graxos de cadea curta con actividade inmunomodulatoria confirmada.

É antimicrobiana e prevén a aparición de úlceras

O mel tamén inhibe o crecemento de diferentes bacterias, virus e fungos patóxenos, é dicir manifesta actividade antimicrobiana. Esta acción atribuíuse tanto á súa actividade encimática como á presenza de certos compostos con esta actividade antibacteriana (alcois, terpenos, ácidos, etc).

Comprobouse en ratas a actividade antiulcerosa do mel, que se atribúe ao incremento de prostaglandinas na mucosa gástrica que actúa como protector e a consecuente inhibición das secrecións ácidas, previndo a formación de úlceras pépticas.

Redución do colesterol e prevención de problemas cardiovasculares

Outro dos efectos atribuídos ao mel e de gran interese é a súa aplicación na redución dos niveis de colesterol en pacientes con hiperlipidemia.

Son varios os estudos que proclaman que un consumo regular de mel mellora o perfil lipídico dos pacientes. Este efecto, directa ou indirectamente, contribúe a unha redución no risco de sufrir enfermidades cardiovasculares, unha das principais causas de morte nos países desenvolvidos.

As súas propiedades anticanceríxenas a exame

O efecto do mel como anticanceríxeno demostrouse en diferentes liñas celulares (in vitro) e tamén en modelos animais (carcinoma, melanoma, cancro hepático, cancro de pulmón, etc).

O efecto atribuíuse a diferentes mecanismos entre os que destacan a interferencia de múltiples vías de sinalización celular, incluída a indución de apoptose, antimutaxénica, antiproliferativa e antiinflamatoria. Con todo, necesítanse máis estudos para mellorar o coñecemento sobre o efecto positivo do mel e o cancro.

Así, o mel é moito máis que auga e azucre. É un produto natural, cunha gran cantidade de compostos minoritarios con interesantes propiedades biolóxicas e funcionais. De aí o seu gran potencial e interese científico nas súas aplicacións, que seguimos investigando.


*Juana Fernández López é profesora de Ciencia e Tecnoloxía dos Alimentos na Universidad Miguel Hernández

Cláusula de divulgación: Juana Fernández López non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posue accións, nin recibe financiación de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *